Inleiding op het programma: pragmatisch beleidsonderzoek in veranderende tijden en veranderend beleidsonderzoek in pragmatische tijden

Dr. Jos Mevissen en Prof. Dr. Hans Boutellier, VU

In de eerste module maken we kennis met elkaar en wordt het programma van de masterclass inhoudelijk toegelicht. Daarnaast bespreken we de individuele leerdoelen en specifieke wensen en behoeften m.b.t. de masterclass.
Hans Boutellier zal in een algemene inleiding op de masterclass de rol van beleidsonderzoek in de huidige samenleving bespreken.

Deze eerste module gaat over de maatschappelijke context en rol van actueel beleidsonderzoek - zij geeft veel stof tot nadenken op basis van goed geïnformeerde interactie.

Prof. Dr. Frans Leeuw, emeritus Universiteit van Maastricht en Dr. Jos Mevissen

In het eerste deel bespreekt Jos Mevissen de invloed van beleid op beleidsonderzoek aan de hand van drie begrippen: de beleidscyclus, de beleidstheorie en onafhankelijkheid.

In het tweede deel van deze sessie gaat Frans Leeuw in op het beleidsonderzoek zelf. De centrale vraag is: hoe dit vorm te geven. Deze vraag wordt besproken aan de hand van opnieuw drie begrippen: het onderzoeksdesign, onderzoeksbenaderingen en dataverzamelingsmethoden. 

Drs. Ing. Lucien Vermeer, ICTU/Ministerie van BZK en Prof. Dr. Frans Leeuw, emeritus Universiteit van Maastricht

Vertrekpunt voor de bijdrage van Lucien Vermeer is dat binnen de overheid de afgelopen jaren de behoefte groeit om data-gedreven te werken, op basis van open data en big data.

Frans Leeuw bespreekt ten eerste met een aantal voorbeelden wat het nut en de relevantie van Big Data/Artificial Intelligence (AI) zijn voor beleidsonderzoek.

Dr. Barbara van Mierlo, Wageningen University and Research

In deze module presenteert Barbara van Mierlo een visie op complexe beleidsproblemen in het licht waarvan we bekende en nieuwe vormen van monitoring en evaluatie zullen bespreken. Daarop volgt een presentatie van reflexieve monitoring en enkele concrete methoden daarvan. Tot slot, bespreken we het nut van en de (on)mogelijkheden voor deze methoden aan de hand van cases van de deelnemers.

Prof dr. Tineke Abma, AmsterdamUMC en Leyden Academy on Vitality and Ageing

Participatieve en responsieve evaluatie streven ernaar democratisch, inclusief én impactvol te zijn. Participatieve onderzoekers betrekken burgers en andere stakeholders om in co-creatie kennis te ontwikkelen voor praktijkverbetering en sociale verandering. In dit interactieve college presenteert Tineke Abma de theorie en de onderliggende normatieve idealen waarop participatieve benaderingen zijn gebaseerd. Voorbeelden uit onderzoek op het gebied van gezondheid en sociaal welzijn komen aan bod.

Dr. Stefan Verweij, Rijksuniversiteit Groningen en Dr. M. Witvliet, Regioplan Beleidsonderzoek

In de zoektocht naar geschikte methoden voor beleidsonderzoek doen zich regelmatig dilemma’s voor. Hoe ga je bijvoorbeeld om met effectiviteitsvraagstukken als er geen kwantitatieve gegevens beschikbaar zijn? Wat zet je in als de steekproef klein is of een experimentele opzet niet mogelijk is? En wat kun je voor conclusies trekken op basis van kwalitatieve informatie? In deze module gaan we aan de hand van deze en andere dilemma’s in op de meerwaarde van het combineren van kwalitatieve en kwantitatieve methoden. We bespreken verschillende invalshoeken die het onderscheid tussen kwalitatief-kwantitatief in een ander perspectief kunnen plaatsen.

Lezing van drs. Jeroen Kerseboom, Directeur Strategie en Internationaal, Autoriteit Persoonsgegevens (voormalig hoofd Dienst Analyse en Onderzoek Tweede Kamer).

“Adviezen, ongeacht door wie ze worden verstrekt, worden deugdelijk als de heerser bekwaam is, niet de heerser bekwaam als de adviezen deugdelijk” (Machiavelli)
En dan, na enige maanden hard werken, is je onderzoek gepubliceerd en staat het mogelijk op de agenda van de Tweede Kamer. Wat maakt een onderzoek bruikbaar voor de politiek? En wat betekent dat voor de doorwerking ervan? En hoe zou je daar, als je dat wilt, op kunnen sturen?
Na een korte introductie van de Tweede Kamer als informatieverwerkend systeem, en een beschouwing over waarin politiek als beroep verschilt van beleidsonderzoek als beroep, wordt aan de hand van concrete voorbeelden uit de praktijk van de Kamer besproken hoe onderzoek en politiek en het politieke zich tot elkaar verhouden. En we bespreken met elkaar hoe daar mee om te gaan.