Voor de beste ervaring schakelt u JavaScript in en gebruikt u een moderne browser!
Je gebruikt een niet-ondersteunde browser. Deze site kan er anders uitzien dan je verwacht.
uva.nl
Jonge vrouwen kijken op hun mobiele telefoon

Digitale technologieën hebben nieuwsgebruik drastisch veranderd. Nieuws is 24/7 en overal toegankelijk, en er is een enorme diversiteit aan nieuwsbronnen. Niet alleen kranten zijn digitaal gegaan, ook zijn er nieuwsplatforms zoals nu.nl, en sociale media als Facebook en WhatsApp die ons dagelijks nieuws aanbieden. Vooral jongeren consumeren hun nieuws steeds meer online. Door deze digitale ontwikkeling is nieuws persoonlijker geworden en lezen we steeds minder hetzelfde nieuws. Onze eigen sociale connecties sturen van alles door, en algoritmes brengen ons nieuws afgestemd op wat zij over ons weten.

Op de hoogte zijn van politieke en maatschappelijke kwesties is tegelijkertijd belangrijk voor een goed functionerende democratie. Sommige wetenschappers zijn daarom optimistisch over de nieuwe ontwikkelingen, want het zou aan dit functioneren bijdragen doordat we makkelijk informatie kunnen vinden die we ook nog eens echt interessant vinden. Andere wetenschappers waarschuwen juist voor een groeiende kloof door zogenaamde filterbubbels: zij die geïnteresseerd zijn in politiek, zijn veel beter geïnformeerd over politieke kwesties.

Hoe bepalen nieuwsinhoud, wie wij zelf zijn en onze omgeving ons nieuwsgebruik? susan vermeer

Communicatiewetenschapper Susan Vermeer mengt zich in dit debat door antwoorden te vinden op de vraag: hoe bepalen nieuwsinhoud, wie wij zelf zijn en onze omgeving ons nieuwsgebruik? Ze constateert dat beide kanten van het debat een punt hebben. Ja, de kloof tussen burgers die politiek nieuws lezen en burgers die entertainment kiezen groeit. Maar, digitale platforms vergroten tegelijkertijd de politieke betrokkenheid van burgers, vooral van jongeren.

Burgers zijn selectiever in hun nieuwsconsumptie

Omdat televisie nog steeds een belangrijke bron voor politiek nieuws is, kijk maar naar de COVID-19 crisis, onderzocht Vermeer allereerst nieuwsconsumptie via de tv. Hiervoor verzamelde ze onder andere data met behulp van kijkcijferkastjes in ruim 1700 huishoudens (onder bijna 4000 kijkers) die informatie gaven over wie, wanneer en hoe lang naar een bepaalde zender keek. Vervolgens verschoof Vermeer de aandacht naar de online wereld. Ze volgde het online gedrag van gebruikers met behulp van een browser plug-in. Hiermee werd een dataset gemaakt van meer dan 1 miljoen webpagina's van 175 websites (nieuwswebsites, zoekmachines en sociale media) dat inzicht gaf in welk soort nieuws waar wordt gezocht en gehaald.

De scheidslijn tussen burgers die politiek nieuws kiezen versus burgers die voor entertainment kiezen lijkt groter geworden in de digitale samenleving’

Ook online platforms dragen bij aan politieke interesse

Tot slot legt Vermeer een verband tussen nieuwsgebruik en politieke interesse en politiek vertrouwen. Vooral de consumptie van traditionele nieuwsmedia blijkt sterk samen te hangen met deze interesse en vertrouwen, maar ook het gebruik van bijvoorbeeld mobiele nieuwsapplicaties hangt samen met politieke interesses. ‘Online platformen kunnen dus een positieve impact hebben op de samenleving’, concludeert Vermeer. ‘Ondanks dat de effecten klein zijn, dragen ze bij aan de interesse en interactie van burgers met politiek nieuws.’

Bruikbare aanknopingspunten

Vermeer concludeert dat het onderzoek naar nieuwsconsumptie bruikbare aanknopingspunten geeft om nieuwsgebruik in de digitale samenleving beter te begrijpen. ‘Deels rechtvaardigt dit onderzoek het pessimistische beeld rond filterbubbels en dat burgers met meer politieke interesse vaker politiek nieuws consumeren en verschillen met burgers die minder politiek geïnteresseerd zijn worden vergroot.’

Maar het onderzoek toont volgens haar ook aan dat digitale technologieën en platformen kunnen bijdragen aan het vergroten van politieke betrokkenheid van burgers. ‘Burgers hebben niet alleen toegang tot een grote verscheidenheid aan nieuwsbronnen, ze maken hier dus ook daadwerkelijk gebruik van’, stelt Vermeer. ‘Bovendien kunnen digitale platformen een hulpbron zijn om jonge burgers bij politieke en maatschappelijke onderwerpen te betrekken.’

Promotiedetails

Susan Vermeer, ‘News for you! News consumption in the digital society’, promotor: prof.dr. C. H. de Vreese, copromotoren: dr. D. C. Trilling en dr. S. Kruikemeier

Tijd en locatie

Vrijdag 19 november, 14.00, Aula (Lutherse Kerk), Amsterdam