Adaptief Leiderschap voor Toekomstbestendige Ambtenaren
Hoe mobiliseer je mensen in tijden van verandering? En hoe ga je om met conflicten en gedragsverandering in de waan van de dag? In deze masterclass bieden we je in zeven bijeenkomsten handvatten om sociale systemen te veranderen.
Centrale locatie
Ervaren docenten
Theorie en praktijk
Het programma
Dit is een programma voor ambtenaren die herkennen dat sommige bestaande manieren van werken niet toereikend zijn voor het realiseren van hun doelen. Het gaat over kleine maar fundamentele aanpassingen die noodzakelijk zijn om te floreren onder veranderende omstandigheden. We leren je:
- welke activiteiten je inzet om mensen te mobiliseren voor nieuw beleid en nieuwemanieren van werken
- hoe je hen meekrijgt ondanks potentiële verliezen die ze lijden
- conflicten kunt dirigeren en gewenste gedragsverandering stimuleren
Deze masterclass gaat niet over systeemveranderingen of revoluties, maar over evolutie.
Voor wie?
- Netwerkende ambtenaren die erkennen dat vakinhoudelijke expertise cruciaal blijft, maar niet meer volstaat voor het oplossen van systemische complexiteit met verbonden vraagstukken op o.a. ecologisch, economisch, sociaal, digitaal en politiek gebied
- Autonome ambtenaren die politieke bestuurders ondersteunen, maar met morele moed ‘het ongezegde zeggen’ om daarmee het algemeen belang te dienen
- Ambtenaren die hun weerbaarheid willen vergroten en opereren in het spanningsveld tussen burgers, beleidsmakers, politiek en realisatie en bestuurlijke en maatschappelijke stress ervaren
Contact
Heb je vragen over deze masterclass? Neem gerust contact op met Esther Verhamme.
E: academy@uva.nl
T: 06 28759774
Aan het einde van de masterclass ben je in staat om:
- Adaptieve problemen die spelen in de eigen organisatie te diagnosticeren - een verkeerde diagnose maken is de meest voorkomende fout van leiders die Heifetz in bijna veertig jaar onderzoek en praktijk is tegengekomen
- Mensen te mobiliseren om hun adaptieve problemen zelf en gezamenlijk op te lossen - aanpassingen in waarden en gedrag leveren weerstand op van de status quo en het overkomen van die weerstand vereist de activiteiten van leiderschap, zoals conflict dirigeren, temperatuur reguleren en de aandacht van mensen vasthouden binnen een productieve ‘range van stress’
- Voorwaarden te hanteren die de kans op schade voor zichzelf en anderen verkleinen en de kans op duurzame oplossingen vergroten - leiderschap praktiseren is gevaarlijk, omdat het verliezen voor mensen oplevert in allerlei vormen: geld, macht, ego, het gevoel dat je capabel bent en meer. De kans op schade kan beperkt worden door bepaalde activiteiten en voorwaarden, zoals de snelheid van teleurstellingen reguleren, afwijkende stemmen beschermen en cultiveren om het ongezegde gezegd te krijgen.
Een Harvard-gereedschapskist
Als ambtenaar leef en werk je in een enorm uitdagende tijd. In een vaak nog bureaucratische organisatie moet je zorgen voor een externe oriëntatie, interactie met burgers, politiek, belangenorganisaties. Je moet zorgen voor verandering, versnelling, onvoorspelbaarheid, wendbaarheid, terwijl zaken gecompliceerd georganiseerd zijn.
Adaptief leiderschap, bedacht door professor Ronald Heifetz van Harvard Unversity, biedt handvatten om sociale systemen te veranderen. Adaptief leiderschap mobiliseert mensen om hun eigen complexe problemen aan te gaan en op te lossen. Complexe problemen die noodzakelijke aanpassingen vereisen in waarden, ideeën, gedrag en identiteiten, in het culturele dna, om te kunnen floreren onder nieuwe omstandigheden.
Ongeacht je formele positie in een organisatie kunnen deze veranderingen je vooruit helpen door bij te dragen aan het tijdig herkennen, diagnosticeren en interveniëren van adaptieve problemen voordat ze tot crises leiden.
In deze masterclass maken deelnemers zich competenties eigen waar zij levenslang profijt van hebben. Competenties zoals autoriteit en leiderschap onderscheiden, verwachtingen van mensen teleurstellen op een snelheid die ze aankunnen en een systemisch perspectief aannemen op problemen en hun oplossingen.
Programma
In zeven sessies van vijf uur behandelen we de theorie van adaptief leiderschap en passen die toe op praktijkcases van docenten en deelnemers. Deelnemers wordt gevraagd de begeleidende literatuur uit het boek The practice of adaptive leadership van R. Heifetz, M. Linksy en M. Grashow, voorafgaand aan iedere module te lezen.
-
Module 1 - Introductie & toekomstbestendige ambtenarij
Let op: de eerste bijeenkomst is van 10:00 uur -15:00 uur
In de eerste module verkennen we onder leiding van programma manager Rik Seveke wie we als groep zijn en waar ieders belangrijkste praktische leerbehoeften liggen.
Hierna daagt topambtenaar bij het ministerie van VWS Abigail Norville de deelnemers uit op het waarom van leiderschap en op wat de huidige en toekomstige tijd vraagt van ambtenaren.
Ten slotte neemt Rik ons mee hoe Harvard’s theorie over adaptief leiderschap een gereedschapskist biedt om ieders eigen professionele situatie toekomstbestendiger te maken.
-
Module 2 - Diagnosticeren 1
Leiderschap begint bij een goede diagnose van problemen. Negen van de tien keer vindt leiderschapsfalen haar oorzaak in de diagnose. Daarom besteden we twee sessies aandacht aan de activiteiten die horen bij deze fase: Wat is het exacte probleem, binnen welke context speelt dit en wie moet wat leren om het op een duurzame manier op te lossen? Aan de hand van de gelezen hoofdstukken in het boek verkennen we de activiteiten die bij een grondige diagnose van adaptief werk hoort.
Met expert dr. Sharon Stellaard gaan we vervolgens dieper in op een cruciaal aspect van adaptieve organisaties, namelijk hoe je in je diagnose van problemen rekening moet houden met de lange termijn. Stellaard's promotieonderzoek richtte zich op de aard en oorzaken van hardnekkig beleidsfalen op de beleidsterreinen passend onderwijs en jeugdzorg.
-
Module 3 - Diagnosticeren 2
In dit tweede deel van de diagnostische fase staan we onder andere stil bij politiek denken en handelen. Welke belangen spelen bij welke stakeholders? Welke formele en informele fracties bestaan er? Welke waarden drijven gedrag?
Met oud-topambtenaar Bernard ter Haar gaan we aan de hand van een aantal cases dieper in op de details van politiek denken en handelen.
-
Module 4 - Interveniëren en falen
Na een grondige diagnose met meerdere interpretaties volgt een experimentele fase om de interpretaties te testen in de praktijk en te leren wat er nodig is om mensen te mobiliseren hun eigen adaptieve problemen op te lossen. Aan de hand van de gelezen hoofdstukken in het boek verkennen we de activiteiten die bij deze experimentele fase van interventies testen horen.
Met expert dr. ir. Mieke van der Bijl-Brouwer praten we diepgaander over hoe je systemisch kan interveniëren.
-
Module 5 - Zelfreflectie
Bij het diagnosticeren van en interveniëren in adaptieve vraagstukken loopt iedereen tegen zijn eigen blinde vlekken, mogelijkheden en beperkingen aan. Door ieders persoonlijke loyaliteiten te onderzoeken maken we zichtbaar hoe ieders persoonlijke achtergrond en vorming invloed heeft op het handelen van vandaag en hoe je sommige loyaliteiten kunt heronderhandelen om jezelf meer ruimte te geven in diagnose en actie.
Met expert prof. dr. Harold Bekkering verdiepen we hoe de werking van je brein ervoor zorgt dat blinde vlekken onvermijdelijk zijn en wat je kan doen om deze blinde vlekken zichtbaar te maken, een cruciaal aspect voor vaardig leiderschap.
-
Module 6 - Intervisie
In module zes brengt iedere deelnemer een eigen casus in waaruit we er gezamenlijk twee kiezen om middels een gestructureerde intervisiesessie onder begeleiding van Rik Seveke te analyseren. De intervisiemethodiek biedt iedere deelnemer tevens een manier om ook toekomstige situaties te ontleden.
-
Module 7 - Evaluatie & vooruitblik
In de laatste module blikken we onder leiding van Rik terug op de afgelopen modules en maken we samen de geleerde individuele lessen zichtbaar. Daarnaast bespreken en delen we voorwaarden om het geleerde in de praktijk te brengen en zorg te dragen dat oude patronen blijvend doorbroken worden.